به بهانه نمايش سريال هاي «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» از سيما
شكوفايي در پاييز
پخش دو سريال «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» از سيما، نويدبخش رويكرد متفاوت سيما در توليد و نمايش سريال درباره موضوع عظيم دفاع مقدس است. پس از چند سال آزمون و خطا و روي آنتن رفتن چند سريال نه چندان موفق در اين زمينه، به نظر مي رسد كه رسانه ملي راه اصلي و نزديك به شأن خود و ايستادگي هشت ساله را يافته است. رويكردي كه استمرار و تقويت آن، مي تواند نتايج فرهنگي و اجتماعي اميدواركننده اي را رقم بزند.
متأسفانه پس از ورود نگاه هاي انحرافي درباره جنگ تحميلي در سينما، برخي سريال هاي سيما نيز به اين نگاه آلوده شدند. واقعيت اين است كه سريال هايي «همچون سرو»، قسمت هاي ابتدايي «ستايش»، «قفسي براي پرواز» كارهاي تأثيرگذاري نبودند و نتوانستند روايت هايي در حد و اندازه دفاع مقدس را ترسيم كنند. اما به نظر مي رسد كه «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» آمده اند تا اشتباهات آن ها و كم فروشي سينما را جبران كنند.
هر دو سريال، راوي شكوفايي و اعتلا هستند. يكي تعالي فرد و ديگري شكوفايي جامعه. سريال «شوق پرواز» روايتگر خودشكوفايي يك انسان است كه اوج اعتلا و انسانيت را با از خودگذشتگي و شهادت برمي گزيند. عباس بابايي، يكي از اسوه هاي نام آور سرزمين ماست كه در اين سريال بلوغ معنوي و شخصيتي او را از آغاز تا اوج پرواز مي بينيم.
سريال «وضعيت سفيد» هم روايت مشابهي است كه البته به جاي فرد، يك جمع را نمايش مي دهد. جمعي كه در ابتدا با هم سر ناسازگاري دارند و متفرق هستند. اما دفاع مقدس زمينه اي مي شود تا بار ديگر خودشان را دريابند و در قسمت هاي آينده، شاهد وحدت و به هم پيوستگي آن هاخواهيم بود. آنچه به اين سريال، جلوه اي زيبا و ديدني بخشيده، نشانه شناسي دقيق و حساب شده زندگي مردم در دهه 1360 خورشيدي است. معمولا فيلم ها و سريال هايي كه به آن دوران مي پردازند، به خاطر تغيير و تحولاتي كه در جامعه انجام شده، اشتباهات فراواني را مرتكب مي شوند و گاهي چيزهايي را وارد قاب تصوير مي كنند كه آن زمان اصلا وجود خارجي نداشته. اما در اين سريال اين نكته مهم رعايت شده است.
ويژگي بارز و مشترك هر دو سريال اين است كه بدون انحراف از معيارهاي شاخص دفاع مقدس، توجه مخاطب عام را جلب كرده اند. داستان سريال «شوق پرواز» كه رفته رفته با بزرگ تر شدن شخصيت عباس، گرم تر مي شود، هوشمندانه آغاز شد. يعني تلاش كرد تا طيف وسيع مخاطب هاي سيما را با سليقه هاي مختلف، به تماشاي زندگي و مبارزات يك شهيد راهنمايي كند؛ دست تقدير دو جوان را كه به ظاهر هيچ نسبتي با فرهنگ دفاع مقدس ندارند به وادي شناخت شهيد بابايي مي برد و نگاه آن ها به دنياي پيرامون خويش را تغيير مي دهد. در سريال «وضعيت سفيد» هم وضعيت مشابهي جريان دارد. متن داستان فرسنگ ها با جبهه فاصله دارد و ما زندگي عصبي و به هم ريخته چند خانواده قشر متوسط شهري را مي بينيم. اما جنگ، صحبت از آن و آدم ها و نشانه هايش، بر سرتاسر سريال نورافكنده است. حالا با اين سريال، حتي آن دسته از مخاطب هايي هم كه تمايلي به ديدن و شنيدن ماجراهاي دفاع مقدس ندارند، به آن جذب شده و حتي اگر هم نخواهند، نمي توانند از آن دست بردارند. البته در خلال سريال، پلان هاي اضافه هم وجود دارد كه اگر خلاصه مي شدند، ضرباهنگ كار از اين هم پرجنب و جوش تر مي شد.
آنچه در دو سريال «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» جريان دارد، لازمه همه فيلم ها و سريال هاي ارزشي است. يعني با تقيد به ارزش ها و بدون استفاده از انحراف و ابتذال، همه مردم را پاي تماشاي حرف ها و پيام هاي عميق و بزرگ خود بنشانيم.
با اين دو سريال، شب هاي پاييزي سيما، به جاي خزان و ريزش ، به بهار و شكوفايي انجاميده است. اميد است كه رسانه ملي اين روند را در عرصه ساخت برنامه هاي نمايشي رشد و توسعه دهد.
این یادداشت در روزنامه کیهان منتشر شده است.