مبارزه مجازي و سنگرهاي فتح نشده

برگزاري جشنواره ها و نمايشگاه هاي موضوعي، فرصتي براي ارزيابي و آسيب شناسي داشته هاي كشورمان درباره آن موضوع هستند. جشنواره و نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال نيز يكي از اين رويدادهاست كه با هدف ارائه محصولات اين عرصه و تاثيرگذاري مثبت در استفاده مردم از اين رسانه ها، چهارمين دوره خودش را پشت سر گذاشت. با توجه به بخش ها و محتويات اين نمايشگاه به بررسي اجمالي اين بخش از فرهنگ كشورمان پرداختيم.
دغدغه بومي سازي
رسانه هاي ديجيتال يكي از ابعاد مهم زندگي انسان در دنياي امروز هستند. اين وسائل ارتباطي جديد، در سال هاي اخير در كشور ما نيز حضورشان بسيار پررنگ شده است. اما مسئله اي كه يكي از دغدغه هاي فرهنگي در كشورمان محسوب مي شود اين است كه اين رسانه ها نيز همچون ساير پديده هاي تكنولوژيك و مدرن، ضمن كمك به انسان براي سرعت بخشيدن در دست يابي به اهدافش، در صورت عدم استفاده صحيح، عواقب ناگوار و مخربي هم در پي دارد.رشد آگاهي و شناخت از ماهيت و كاركرد اين وسائل مي تواند به كاهش اثرات منفي و افزايش بهره مندي مثبت از آن بيانجامد. به نظر مي رسد كه همين دغدغه نيز انگيزه اوليه راه اندازي جشنواره اي به نام رسانه هاي ديجيتال بوده است.
با مروري بر بخش ها و جنبه هاي مختلف اين جشنواره، مي توان آن را داراي سه كاركرد عملي دانست؛ نخست اين كه فرصتي است براي آشنا شدن مردم با بسياري از فعاليت هاي مثبتي كه در حوزه نرم افزاري و ديجيتالي انجام مي شود. مثلا شايد بسياري از مردم كشورمان با فعاليت يك گروه به نام «حمات» آشنا نباشند.اين گروه به عنوان جمعيت حامي جنبش مقاومت اسلامي (حزب الله لبنان) با گردهمايي تعدادي از جوانان انقلابي تشكيل شده و در عرصه سايبري فعاليت گسترده اي را در پيش گرفته است. داير شدن يك غرفه براي معرفي كارهاي اين گروه طي 10 روز برگزاري جشنواره رسانه اي ديجيتال باعث آشنايي بسياري از مردم با آن شد. همچنين امروز در كشور ما بازي هاي رايانه اي فراواني بر مبناي اسطوره ها، اهداف و حماسه هاي ملي مان توليد مي شود كه معرفي آن ها مي تواند در مقابله با بازي هاي وارداتي اين عرصه كارآمد باشد.
كاركرد دوم جشنواره رسانه هاي ديجيتال، ترويج فرهنگ استفاده صحيح از اين رسانه هاست. مثلا در گوشه اي از نمايشگاه،غرفه اي جهت معرفي روش هاي غرب در تخريب اخلاق توسط بازي هاي رايانه اي براي والدين راه اندازي شد. همچنين شيوه هاي نظارت ثمر بخش بر بهره گيري كودكان و نوجوانان از رايانه و اينترنت نيز در بخش هاي مختلف اين دوره از نمايشگاه نيز آموزش داده مي شد.
نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال همچننين داراي كاركرد تجاري هم هست كه به صورت فروش محصولات و نرم افزارها ديده مي شود. هرچند وجود اين كاركرد، به خودي خود بد نيست. اما هرچقدر دو كاركرد ديگر پررنگ تر شوند، تاثيرگذاري مثبت اين نمايشگاه را افزايش خواهد داد. اين به معناي محدود ساختن فروش محصولات نيست. بلكه مي توان رويكرد بومي سازي را در بخش هاي تجاري نمايشگاه نيز تزريق كرد. اين در حالي است كه در هر چهار دوره برگزاري جشنواره رسانه هاي ديجيتال نوعي شكاف ميان بخش فرهنگساز و بخش هاي اقتصادي آن وجود داشته است. به طوري كه در همين دوره، موضوع «فتنه» در بخش 30 سال دفاع مقدس و تعدادي غرفه ديگر محدود بود. اما مي توان در دوره هاي آتي تمهيدي انديشيد تا به طور مثال اين موضوع عموميت بيشتري بيابد.
ارزيابي نمايشگاه چهارم
حجت الاسلام والمسلمين حميد رسايي، نماينده مجلس شوراي اسلامي يكي از شخصيت هاي بازديدكننده چهارمين نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال بود. او به رغم فرصت محدودش نظرش را درباره اين گردهمايي فرهنگي در چند جمله بيان كرد و گفت: نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال هرچند دير شروع شد، اما به هر حال بايد برگزار مي شد. هر سال هم بر ضرورت و اهميت آن افزوده مي شود.
وي تصريح كرد: هنوز مردم با اين موضوع پيوند برقرار نكرده اند. با اين كه حوزه تاثيرگذاري رسانه هاي ديجيتال بيش از حوزه تاثيرگذاري كتاب است، اما هنوز به اندازه كتاب جاي خودش را باز نكرده است. بايد براي اين موضوع فكري شود.
رسايي ادامه داد: حوزه رسانه هاي ديجيتال، از جمله بازي هاي رايانه اي، نرم افزارها، مجموعه هاي صوتي و تصويري و... امروزه بيش از كتاب بر اعصاب، روان، فرهنگ، دين و مليت ما اثرگذار است. اما متاسفانه آموزش هاي لازم داده نشده و آسيب شناسي هاي ضروري صورت نگرفته و هشدارهاي لازم به خانواده ها داده نشده است.
اين نماينده ملت در مجلس شوراي اسلامي در پايان تاكيد كرد: به دلايل فوق سرمايه گذاري و اطلاع رساني در اين عرصه بايد پيش از كتاب باشد.
اما «نادر طالب زاده» نگاه متفاوتي دارد. اين كارگردان و مستندساز گفت: جنگ رسانه اي با هيچ كس شوخي ندارد و بسياري از قدرتها با استفاده از اين ابزارها به ما حمله كرده اند و توانمندي هاي ما در رسانه هاي ديجيتال يك پاتك فرهنگي در مقابل آنهاست.
وي افزود: غربي ها قدرت رسانه را پيش از ما كشف كرده و با استفاده از آن سعي كرده اند حكم راني نويني را بر افكار عمومي جهان برپا كنند؛ خوشبختانه در سال هاي اخير ايران توانسته است با آگاهي از ابزار و اطلاعات روز وارد عرصه رسانه هاي ديجيتال به عنوان يك پايگاه نوين شده و با محصولات متنوع از اين اربابان جنگ نرم پيشي بگيرد.
وي افزود: پيشرفت هايي كه در اين نمايشگاه شاهد آن هستيم اغلب توسط جوانان صورت گرفته است و اين موضوع نشانگر ذهن خلاق و آگاه جوان ايراني است كه مي تواند با استفاده از ابزارهاي نوين ديجيتال به ارائه فرهنگ و اعتقاداتش در جهان بپردازد.
طالب زاده ادامه داد: البته ابزار كه ابزار است. اين استكبار و انديشه هاي سلطه طلبانه ابرقدرت هاست كه رسانه و محتواي آن را در خدمت منافع و سلطه طلبي هاي خود قرار مي دهد و اين سياست شيطاني آمريكاست كه با تمام قدرت در برابر انقلاب اسلامي ايستاده است.
وي معتقد است: آنچه موجب اين همه فشار و شيطنت هاست نه قدرت تكنولوژيكي رسانه هاي آمريكايي كه نفوذ و تأثير صهيونيسم و يهود در ساختار قدرت و نظام سياسي آمريكاست.
طالب زاده تصريح كرد: اتفاقاً اگر رسانه و ابزارهاي تكنيكي آن ذاتاً برآمده از قدرت صاحبان و سازندگان آن بود رسانه هاي غربي اينقدر در پوشش اخبار ايران حساسيت به خرج نمي دادند و مخالف انتشار پيام انقلاب نبودند. پس محتواي رسانه اي برايش مهم است و يك امر خنثي نيست.
وي در پايان ابراز اميدواري كرد؛ در اين عرصه به اين توانايي برسيم كه قابليت هاي والاي انقلاب را به گوش جهانيان برسانيم.
دفاع مقدس در فضاي سايبري
يكي از بخش هاي ويژه چهارمين نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال كه امسال براي نخستين بار برگزار شد «30 سال دفاع مقدس» بود. مهدي صرامي، قائم مقام دبير اين جشنواره در اين باره گفت: اين بخش به انعكاس جنگ ديروز كه جنگ تحميلي بود و نشان مي داد كه مردم ما چگونه به دفاع در جنگ سخت پرداختند اختصاص دارد. در عين حال ملت ايران 30 سال است كه در مقابل هجمه ها و توطئه هايي خاص تحت عنوان جنگ نرم ايستادگي كرده است. هر دو موضوع در قالب رسانه هايي چون بازي هاي رايانه اي، نرم افزارهاي تلفن همراه و... ارائه شده است.
او ارائه دستورالعمل هايي براي دفاع در جنگ نرم به مردم در قالب هاي هنري را از ديگر تمهيدات اين نمايشگاه در اين عرصه معرفي كرد و اظهار داشت: طي اين دستورالعمل ها كه به همت متخصصان و اساتيد رسانه هاي ديجيتال طراحي شده، خانواده ها، والدين و مربيان روش هاي محافظت از كودكان و نوجوانان و به طور كلي نهاد خانواده را در فضاي ديجيتال آموزش مي بينند.
به گفته صرامي در اين جشنواره حتي از روش هاي مراقبت در كشورهاي غربي نيز به صورت بومي و مطابق با فرهنگ جامعه ما استفاده شده است. روش هايي كه خود غربي ها براي رهايي از گرفتاري ها و مخاطراتي كه در زمينه فرهنگي به آن دچار هستند به كار مي برند. او همچنين معرفي سايت ها و فعالين سايبري جهان اسلام و جوامع نزديك به ايران را از ديگر تمهيدات اين جشنواره براي جريان سازي در جنگ نرم معرفي كرد و توضيح داد: در كشورهاي مختلف جهان و از جمله خود آمريكا نيز فعاليت هايي برضد سياست هاي استكباري در عرصه رسانه هاي ديجيتال صورت مي گيرد. اين جريانات كه در مقابل جنگ طلبي هاي آمريكا و تحريم هاي ناعادلانه عليه ايران ايستاده اند نيز در نمايشگاه فعال بودند.
او واكسينه سازي خانواده ها در برابر توطئه هاي دشمنان در عرصه رسانه هاي ديجيتال را يكي از راه هاي مهم در اين عرصه براي مقابله با جنگ نرم معرفي كرد و گفت: رويكرد فرهنگي و مخاطب اصلي اين نمايشگاه خانواده ها هستند.
شهر مجازي ايراني
يك كارشناس و مسئول رسانه هاي ديجيتال نيز گفت: بخشي از منافع ملي ما در گرو تسلط بر فضاي رسانه اي دنياست كه در اين ميان هنرهاي ديجيتال حرف اول را مي زند.
سيدعباس پويا، مدير بخش هنرهاي ديجيتال چهارمين نمايشگاه بين المللي رسانه هاي ديجيتال اظهار داشت: هنرهاي ديجيتال تا چندي پيش صرفاً براي زيباسازي اين عرصه به كار مي رفت. اما حالا ديگر خودش به عنوان يك عامل پيام استفاده مي شود. به همين خاطر جايگاه مهمي را در رسانه هاي ديجيتال يافته است.
وي با بيان اين كه هنرهاي ديجيتال امروز به عنوان يك پديده استراتژيك در دنيا استفاده مي شود افزود: اين هنرها سرعت انتقال و ماندگاري و اثرپيام را در فضاي سايبري بيش از گذشته نموده اند.
پويا با اشاره به اين كه «متأسفانه كشور ما در اين حوزه لطمه هاي فراواني از جمله از ناحيه فيلم ها، بازي هاي رايانه اي و انيميشن ها ديده است»، گفت: با اين حال تنها اقدام تشكيلاتي در اين زمينه راه اندازي بنياد ملي بازي هاي رايانه اي بوده كه آن هم زير نظر مجموعه سينما است. اين در حالي است كه اين حوزه بايد به عنوان يك مجموعه مجزا و مهم مورد توجه قرار گيرد. به خصوص اين كه پتانسيل بسيار بالايي در كشور ما وجود دارد.
اين مسئول نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال با اشاره به «شهر رسانه اي» به عنوان يكي از شاخص هاي توسعه، افزود: مديا سيتي يا شهر رسانه اي در صورتي در كشور ما به توفيق خواهد رسيد كه نيازهاي بومي كشور ما را جواب دهد.
با اين حال در برنامه هاي چهارم و پنجم توسعه هيچ اشاره اي به اين موضوع نشده. اين در حالي است كه تا سال 1404 بايد رتبه اول را در اين مورد در منطقه به دست آوريم.
وي ادامه داد: در همين راستا اقدام به تشكيل يك گروه پژوهشي نموديم كه 5 ماه است فعاليت مي كند و در چهارمين نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال نيز تمامي تحقيقات و پژوهش هاي اين گروه در قالب تابلوها، انيميشن و وب سايت ارائه شد. همچنين در اين نمايشگاه كاركردها و اهداف شهر رسانه اي به صورت يك ماكت به نمايش درآمد.
پويا در ادامه عملكرد دانشگاه هاي كشور در زمينه هنرهاي ديجيتال را نيز اشتباه ارزيابي كرد و گفت: در دانشگاه هاي كشور به جاي ايجاد تحول در اين عرصه، صرفاً چند واحد درسي ارائه شده كه مدرسان آن ها نيز در حد تخصص بسيار پايين قرار دادند.
اين كارشناس رسانه هاي ديجيتال فقدان يك نهاد صنفي در اين عرصه را نيز از ديگر آسيب هاي وارده در اين عرصه عنوان كرد.
پويا ادامه داد: اگر بخواهيم در اين عرصه موفق باشيم، لازم است كه به جاي واردات تكنولوژي، به استاندارد جهاني دست يابيم. در اين زمينه از اقداماتي كه صورت گرفته مي توان به ثبت يك مركز فعال استانداردسازي هنرهاي ديجيتال براي اولين بار در ايران، با كمك مركز فناوري اطلاعات وزارت ارشاد اشاره كرد.

این گزارش در روزنامه کیهان چاپ شده است.